Review
Türkiye'de COVID-19 Sürecinde Yaşlı Olmak, Yaşlıların Bakımına ve İhtiyaçlarına Yönelik Sunulan Sağlık Hizmetleri
Abstract
Küresel bir sağlık tehdidi haline gelen koronavirüs hastalığı kısa sürede birçok ülkeyi etkisi altına almış ve pandemiye dönüşmüştür. Tüm yaş gruplarını etkilemesine rağmen hastalığın yaşlılarda daha fazla mortalite ve morbiditeye neden olduğu bilinmektedir. Yaşlı bireyler bu süreçte birçok sorunla karşı karşıya kalmıştır. Sosyal izolasyon, ekonomik yük ve temel ihtiyaçların karşılanmasındaki güçlükler bu sorunlar arasındadır. Yaşlı bireyler bu süreçte yalnız fiziksel değil psikolojik ve ekonomik açıdan da zorluklar yaşamışlardır. Yaşlı bireylerin psiko-sosyal ve fiziksel iyi oluşlarını devam ettirmek amacıyla Dünya Sağlık Örgütü farklı eğitimler planlamıştır. Hastalığı önlemede ve risk grubunda olan yaşlı bireylerin korunmasında en etkili uygulama; izolasyon olarak görülmüştür. Enfeksiyonun bulaşını önlemek amacıyla ülkemizde sosyal ortamlardan izole edilen ilk popülasyon yaşlılardır. Yaşlı bireyler, ikamet ettikleri yerlerde izole edilmiştir. Pandemiyi kontrol altına almak için dünyada ve ülkemizde hükümet önlemleri alınmıştır ve bu süreçte bir takım sağlık hizmetleri sunulmuştur. Bu derlemede; pandemi sürecinde yaşlı bireylerin sorunlarına ve bu süreçte sunulan sağlık hizmetlerine dikkat çekilmiştir.
Keywords
References
- Arslan İ, Karagül S. Küresel bir tehdit (covid-19 salgını) ve değişime yolculuk. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;(10):1-36.
- Cascella M, Rajnik M, Cuomo A, Dulebohn SC, Di Napoli R. Features, evaluation and treatment coronavirus (covid-19). Statpearls [Internet]. 2020 [Erişim Tarihi: 3 Mart 2021]. Erişim adresi: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32150360/
- Budak F, Korkmaz Ş. Covid-19 pandemi sürecine yönelik genel bir değerlendirme: Türkiye örneği. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi. 2020;(1):62-79.
- Soylu ÖB. Türkiye ekonomisinde covid-19’un sektörel etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2020;7(6):169-85.
- Er AG, Ünal S. Dünya'da ve Türkiye’de 2019 koronavirüs pandemisi. Flora. 2020;25(1):1-6.
- Soysal G. Koronavirüs salgini ve yaşlılık. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2020;7(5):290-301.
- Sieber C. Covid-19 aus sicht der geriatrie. Dtsch Med Wochenschr. 2020;145(15):1039-43.
- Ünlü H, Çiçek E. Salgın hastalıklardan koruma ve kontrol önlemleri, covıd-19 pandemisi ile mücadele ve yaşanan güçlükler. HUHEMFAD. 2021;8(1):101-7.
- Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. Hastalık Salgını Haberi [İnternet]. 2020 [Erişim Tarihi: 18 Ağustos 2020]. Erişim adresi: https://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HaberDetayi/2202
- Aylaz R. Salgın döneminde yaşlı ve bakımı. Aylaz R, Yıldız E.(Editörler). Yeni koronavirüs hastalığının toplum üzerine etkileri ve hemşirelik yaklaşımları. Malatya 2020, İnönü Üniversitesi Yayınevi.
- Zhavoronkov A. Geroprotective and senoremediative strategies to reduce the comorbidity, infection rates, severity, and lethality in gerophilic and gerolavic infections. Aging (Albany NY). 2020;12(8):6492-6510.
- Gardner W, States D, Bagley N. The coronavirus and the risks to the elderly in long-term care. J Aging Soc Policy. 2020;32(4-5):310-5.
- Liu Y, Gayle AA, Wilder-Smith A, Rocklöv J. The reproductive number of covid-19 is higher compared to SARS coronavirus. J Travel Med. 2020;27(2):taaa021.
- United Nation. Issue brief on older persons and covid-19: A defining moment for informed, inclusive and targeted response [Internet]. 2020 [Erişim Tarihi: 10 Eylül 2020]. Erişim adresi: https://www.un.org/development/desa/ageing/news/2020/04/issue-brief-on-older-persons-and-covid-19-a-defining-moment-for-informed-inclusive-and-targeted-response/
- Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 65 Yaş ve Üstü ile Kronik Rahatsızlığı Olanlara Sokağa Çıkma Yasağı Genelgesi [İnternet]. 2020 [Erişim tarihi: 14 Şubat 2021]. Erişim adresi: https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-yasagi-genelgesi
- Guo Y, Liu X, Deng M, Liu P, Li F, Xie N, et al. Epidemiology of covid-19 in older persons, Wuhan, China. Age and Ageing. 2020;49(5):706-12.
- Gyasi RM, Phillips DR, Abass K. Social support networks and psychological wellbeing in community-dwelling older Ghanaian cohorts. Int Psychogeriatr. 2019;31(7):1047-57.
- Şentürk Ü. Yaşlılık sosyolojisi yaşlılığın toplumsal yörüngeleri. Bursa: Dora Yayıncılık; 2018.
- Nazlıer Keser EN. Alzheimer Tanısı konulan yaşlıların ailelerinin sosyal hizmet gereksinimleri [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2019.
- Banerjee D. ‘Age and ageism in covid-19’: Elderly mental health-care vulnerabilities and needs. Asian J Psychiatr. 2020;51:102154.
- Weil J. Pandemic Place: Assessing domains of the person-place fit measure for older adults (PPFM-OA) during COVID-19. J Aging Soc Policy. 2020:1-10.
- Miller EA. Protecting and improving the lives of older adults in the covid-19 Era. J Aging & Soc Policy. 2020;32(4-5):297-309.
- Armitage R, Nellums LB. Covid-19 and the consequences of isolating the elderly. The Lancet Public Health. 2020;5(5):e256.
- Tekindal M, Ahmet E, Ferman E, Gedik TE. Sosyal hizmet bakış açısıyla covid-19 sürecinde yaşlı bireyler: sorunlar, ihtiyaçlar ve öneriler. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2020;5(2):159-64.
- Perrotta F, Corbi G, Mazzeo G, Boccia M, Aronne L, D'Agnano V, et al. COVID-19 and the elderly: insights into pathogenesis and clinical decision-making. Aging Clin Exp Res. 2020;32(8):1599–608.
- Santini ZI, Jose PE, York Cornwell E, Koyanagi A, Nielsen L, Hinrichsen C, et al. Social disconnectedness, perceived isolation, and symptoms of depression and anxiety among older Americans (NSHAP): A longitudinal mediation analysis. Lancet Public Health. 2020;5(1):62-70.
- Bansod S, Ahirwar AK, Sakarde A, Asia P, Gopal N, Alam S, et al. COVID-19 and geriatric population: from pathophysiology to clinical perspectives. Horm Mol Biol Clin Investig. 2021;42(1):87-98.
- Ksinan Jiskrova G, Bobák M, Pikhart H, Ksinan AJ. Job loss and lower healthcare utilisation due to COVID-19 among older adults across 27 European countries. J Epidemiol Community Health. 2021;75(11):1078-83.
- Şirin H, Özkan S. Dünyada ve Türkiye’de covid-19 epidemiyolojisi. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi. 2020;28(Suppl):6-13.
- Gencer N. Kovid-19 sürecinde yaşlı olmak: 65 yaş ve üstü vatandaşlar için uygulanan sokağa çikma yasaği üzerine değerlendirmeler ve manevi sosyal hizmet. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi. 2020;4(1):35-42.
- Torun F. Covid-19 pandemisinin ruh sağlığı üzerine etkisi ve öneriler [İnternet]. 2020 [Erişim Tarihi: 10 Eylül 2020]. Erişim adresi: https://t24.com.tr/yazarlar/fuat-torun/covid-19-pandemisinin-ruh-sagligi-uzerine-etkisi-ve-oneriler,26113
- Çelebi Ç, Yüksel MY. Yaşlılık ve yaşlılara sunulan psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarına bir bakış. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 2014;4(2):175-202.
- Yılmaz B, Akyazıcı E. Koronavirüs krizi ve sosyal izolasyon bizi nasıl etkiliyor [İnternet]. 2020. [Erişim Tarihi: 10 Eylül 2020]. Erişim tarihi: https://yakiniliskiler.com/2020/03/14/koronavirus-bizi-nasil-etkiliyor/
- Oflaz F. Covid-19 pandemisi ve yaşlılar [İnternet]. 2020 [Erişim Tarihi: 12 Eylül 2020]. Erişim adresi: https://korona.hasuder.org.tr/covid-19-pandemisi-ve-yaslilar/
- Düzgün G, Şenuzun Aykar F. COVID-19: Yaşlılarda bakım yönetimi ve izlem. Şenuzun Aykar F, editör. İç Hastalıkları Hemşireliği ve COVID-19. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020:47-52.
- Klanidhi KB, Bhavesh M, Ranjan P, Chakrawarty A, Bhadouria SS. Health care of the elderly during Covid-19 pandemic-All a family physician should know. J Family Med Prim Care. 2021;10(3):1077-81
- Bianchetti A, Bellelli G, Guerini F, Marengoni A, Padovani A, Rozzini R, et al. Improving the care of older patients during the COVID-19 pandemic. Aging Clin Exp Res. 2020;32(9):1883-8.
- Steps taken by countries in fighting COVID-19 pandemic [Internet]. [Erişim Tarihi: 12 Eylül 2021]. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/en/health/steps-taken-by-countries-in-fighting-covid-19-pandemic/1812009
- East and Southern Africa Region Joint Interim Guidance on Continuity of Essential Health and Nutrition Services during the COVID-19 Pandemic [Internet]. 2020 [Erişim Tarihi: 12 Eylül 2021]. Erişim adresi: https://www.afro.who.int/sites/default/files/Covid-19/Techinical%20documents/Joint%20Interim%20Guidance%20on%20Continuity%20of%20Essential%20Health%20and%20Nutrition%20Services%20during%20the%20COVID-19%20Pandemic.pdf
- WHO. Maintaining essential health services: operational guidance for the covid-19 context: interim guidance [Internet]. 2020 [Erişim Tarihi: 20 Ekim 2020]. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/332240/WHO-2019-nCoV-essential_health_services-2020.2-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. 1982 Anayasası [İnternet]. 1982 [Erişim Tarihi: 20 Kasım 2020]. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf
- Karcıoğlu Ö. Coronavirüs Nedir, Nasıl Korunabiliriz? Anka Tıp Dergisi. 2020;2(1):66-71
Health Services Provided for the Care and Needs of the Elderly, Being Old in the Process of COVID-19 in Turkey
Abstract
The coronavirus disease which has become a global health threat, has affected many countries in a short time and it turned into a pandemic. Although it affects all age groups it is known that the diseasecauses more mortality and morbidity in the elderly. Elderly individuals faced many problems in this process. These problems include social isolation, economic burden, and difficulties in meeting basic needs. Elderly individuals experienced difficulties not only physically but also psychologically and economically in this process. World Health Organization has planned different training programs to maintain the psycho-social and physical well-being of the elderly. The most effective application in preventing the disease and protecting the elderly individuals is seen as isolation. The first population isolated from social environments in our country to prevent the transmission of infection was elderly. Elderly individuals are isolated in their place of residence. Government measures have been taken in the world and our country to control the pandemic, and some health services have been provided in this process. In this review, attention was drawn to the problems faced by elderly individuals during the pandemic process and the health services provided.
Keywords
References
- Arslan İ, Karagül S. Küresel bir tehdit (covid-19 salgını) ve değişime yolculuk. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;(10):1-36.
- Cascella M, Rajnik M, Cuomo A, Dulebohn SC, Di Napoli R. Features, evaluation and treatment coronavirus (covid-19). Statpearls [Internet]. 2020 [Erişim Tarihi: 3 Mart 2021]. Erişim adresi: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32150360/
- Budak F, Korkmaz Ş. Covid-19 pandemi sürecine yönelik genel bir değerlendirme: Türkiye örneği. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi. 2020;(1):62-79.
- Soylu ÖB. Türkiye ekonomisinde covid-19’un sektörel etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2020;7(6):169-85.
- Er AG, Ünal S. Dünya'da ve Türkiye’de 2019 koronavirüs pandemisi. Flora. 2020;25(1):1-6.
- Soysal G. Koronavirüs salgini ve yaşlılık. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2020;7(5):290-301.
- Sieber C. Covid-19 aus sicht der geriatrie. Dtsch Med Wochenschr. 2020;145(15):1039-43.
- Ünlü H, Çiçek E. Salgın hastalıklardan koruma ve kontrol önlemleri, covıd-19 pandemisi ile mücadele ve yaşanan güçlükler. HUHEMFAD. 2021;8(1):101-7.
- Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. Hastalık Salgını Haberi [İnternet]. 2020 [Erişim Tarihi: 18 Ağustos 2020]. Erişim adresi: https://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HaberDetayi/2202
- Aylaz R. Salgın döneminde yaşlı ve bakımı. Aylaz R, Yıldız E.(Editörler). Yeni koronavirüs hastalığının toplum üzerine etkileri ve hemşirelik yaklaşımları. Malatya 2020, İnönü Üniversitesi Yayınevi.
- Zhavoronkov A. Geroprotective and senoremediative strategies to reduce the comorbidity, infection rates, severity, and lethality in gerophilic and gerolavic infections. Aging (Albany NY). 2020;12(8):6492-6510.
- Gardner W, States D, Bagley N. The coronavirus and the risks to the elderly in long-term care. J Aging Soc Policy. 2020;32(4-5):310-5.
- Liu Y, Gayle AA, Wilder-Smith A, Rocklöv J. The reproductive number of covid-19 is higher compared to SARS coronavirus. J Travel Med. 2020;27(2):taaa021.
- United Nation. Issue brief on older persons and covid-19: A defining moment for informed, inclusive and targeted response [Internet]. 2020 [Erişim Tarihi: 10 Eylül 2020]. Erişim adresi: https://www.un.org/development/desa/ageing/news/2020/04/issue-brief-on-older-persons-and-covid-19-a-defining-moment-for-informed-inclusive-and-targeted-response/
- Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 65 Yaş ve Üstü ile Kronik Rahatsızlığı Olanlara Sokağa Çıkma Yasağı Genelgesi [İnternet]. 2020 [Erişim tarihi: 14 Şubat 2021]. Erişim adresi: https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-yasagi-genelgesi
- Guo Y, Liu X, Deng M, Liu P, Li F, Xie N, et al. Epidemiology of covid-19 in older persons, Wuhan, China. Age and Ageing. 2020;49(5):706-12.
- Gyasi RM, Phillips DR, Abass K. Social support networks and psychological wellbeing in community-dwelling older Ghanaian cohorts. Int Psychogeriatr. 2019;31(7):1047-57.
- Şentürk Ü. Yaşlılık sosyolojisi yaşlılığın toplumsal yörüngeleri. Bursa: Dora Yayıncılık; 2018.
- Nazlıer Keser EN. Alzheimer Tanısı konulan yaşlıların ailelerinin sosyal hizmet gereksinimleri [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2019.
- Banerjee D. ‘Age and ageism in covid-19’: Elderly mental health-care vulnerabilities and needs. Asian J Psychiatr. 2020;51:102154.
- Weil J. Pandemic Place: Assessing domains of the person-place fit measure for older adults (PPFM-OA) during COVID-19. J Aging Soc Policy. 2020:1-10.
- Miller EA. Protecting and improving the lives of older adults in the covid-19 Era. J Aging & Soc Policy. 2020;32(4-5):297-309.
- Armitage R, Nellums LB. Covid-19 and the consequences of isolating the elderly. The Lancet Public Health. 2020;5(5):e256.
- Tekindal M, Ahmet E, Ferman E, Gedik TE. Sosyal hizmet bakış açısıyla covid-19 sürecinde yaşlı bireyler: sorunlar, ihtiyaçlar ve öneriler. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2020;5(2):159-64.
- Perrotta F, Corbi G, Mazzeo G, Boccia M, Aronne L, D'Agnano V, et al. COVID-19 and the elderly: insights into pathogenesis and clinical decision-making. Aging Clin Exp Res. 2020;32(8):1599–608.
- Santini ZI, Jose PE, York Cornwell E, Koyanagi A, Nielsen L, Hinrichsen C, et al. Social disconnectedness, perceived isolation, and symptoms of depression and anxiety among older Americans (NSHAP): A longitudinal mediation analysis. Lancet Public Health. 2020;5(1):62-70.
- Bansod S, Ahirwar AK, Sakarde A, Asia P, Gopal N, Alam S, et al. COVID-19 and geriatric population: from pathophysiology to clinical perspectives. Horm Mol Biol Clin Investig. 2021;42(1):87-98.
- Ksinan Jiskrova G, Bobák M, Pikhart H, Ksinan AJ. Job loss and lower healthcare utilisation due to COVID-19 among older adults across 27 European countries. J Epidemiol Community Health. 2021;75(11):1078-83.
- Şirin H, Özkan S. Dünyada ve Türkiye’de covid-19 epidemiyolojisi. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi. 2020;28(Suppl):6-13.
- Gencer N. Kovid-19 sürecinde yaşlı olmak: 65 yaş ve üstü vatandaşlar için uygulanan sokağa çikma yasaği üzerine değerlendirmeler ve manevi sosyal hizmet. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi. 2020;4(1):35-42.
- Torun F. Covid-19 pandemisinin ruh sağlığı üzerine etkisi ve öneriler [İnternet]. 2020 [Erişim Tarihi: 10 Eylül 2020]. Erişim adresi: https://t24.com.tr/yazarlar/fuat-torun/covid-19-pandemisinin-ruh-sagligi-uzerine-etkisi-ve-oneriler,26113
- Çelebi Ç, Yüksel MY. Yaşlılık ve yaşlılara sunulan psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarına bir bakış. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 2014;4(2):175-202.
- Yılmaz B, Akyazıcı E. Koronavirüs krizi ve sosyal izolasyon bizi nasıl etkiliyor [İnternet]. 2020. [Erişim Tarihi: 10 Eylül 2020]. Erişim tarihi: https://yakiniliskiler.com/2020/03/14/koronavirus-bizi-nasil-etkiliyor/
- Oflaz F. Covid-19 pandemisi ve yaşlılar [İnternet]. 2020 [Erişim Tarihi: 12 Eylül 2020]. Erişim adresi: https://korona.hasuder.org.tr/covid-19-pandemisi-ve-yaslilar/
- Düzgün G, Şenuzun Aykar F. COVID-19: Yaşlılarda bakım yönetimi ve izlem. Şenuzun Aykar F, editör. İç Hastalıkları Hemşireliği ve COVID-19. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020:47-52.
- Klanidhi KB, Bhavesh M, Ranjan P, Chakrawarty A, Bhadouria SS. Health care of the elderly during Covid-19 pandemic-All a family physician should know. J Family Med Prim Care. 2021;10(3):1077-81
- Bianchetti A, Bellelli G, Guerini F, Marengoni A, Padovani A, Rozzini R, et al. Improving the care of older patients during the COVID-19 pandemic. Aging Clin Exp Res. 2020;32(9):1883-8.
- Steps taken by countries in fighting COVID-19 pandemic [Internet]. [Erişim Tarihi: 12 Eylül 2021]. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/en/health/steps-taken-by-countries-in-fighting-covid-19-pandemic/1812009
- East and Southern Africa Region Joint Interim Guidance on Continuity of Essential Health and Nutrition Services during the COVID-19 Pandemic [Internet]. 2020 [Erişim Tarihi: 12 Eylül 2021]. Erişim adresi: https://www.afro.who.int/sites/default/files/Covid-19/Techinical%20documents/Joint%20Interim%20Guidance%20on%20Continuity%20of%20Essential%20Health%20and%20Nutrition%20Services%20during%20the%20COVID-19%20Pandemic.pdf
- WHO. Maintaining essential health services: operational guidance for the covid-19 context: interim guidance [Internet]. 2020 [Erişim Tarihi: 20 Ekim 2020]. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/332240/WHO-2019-nCoV-essential_health_services-2020.2-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. 1982 Anayasası [İnternet]. 1982 [Erişim Tarihi: 20 Kasım 2020]. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf
- Karcıoğlu Ö. Coronavirüs Nedir, Nasıl Korunabiliriz? Anka Tıp Dergisi. 2020;2(1):66-71
There are 42 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Health Care Administration |
| Journal Section | Review Aticle |
| Authors | |
| Publication Date | August 31, 2022 |
| Submission Date | April 26, 2021 |
| Published in Issue | Year 2022 Volume: 9 Issue: 2 |
