Evaluation of the use of breast cancer screening methods among female patients through Champion Health Belief Model Scale
Öz
Aim: The aim of this study is to evaluate use of breast cancer screening methods by women in our society and the affecting factors.
Material and Method: 281 women aged 40 and over were included in the study. A sociodemographic data form, Breast Cancer Risk Assessment Form and the Champion’s Health Belief Model Scale were administered to the participants through face-to-face interview technique.
Results: It was found that most of the participants knew the breast cancer screening methods but used the screening methods at a low rate. The main reason affecting their use of screening methods was whether there was a complaint or not. The rate of mammography was found to be significantly higher among those who performed breast self-examination (p=0.011). When the Champion’s Health Belief Model Scale form was examined, it was found that the participants got the highest points from the self-efficacy subscale of breast self-examination, and the lowest points from the perceived susceptibility subscale.
Conclusion: It was observed that the use of any screening method and breast cancer risk factors affected health beliefs regards to the use of screening methods.
Anahtar Kelimeler
Cancer screening Cancer screening breast cancer Health Belief Model
Destekleyen Kurum
-
Proje Numarası
-
Kaynakça
- Ghaffari M., Esfahani SN, Rakhshanderou S. et al. Evaluation of Health Belief Model-Based Intervention on Breast Cancer Screening Behaviors among Health Volunteers. J Canc Educ 34, 904–912 (2019). https://doi.org/10.1007/s13187-018-1394-9
- Didarloo A, Akhgar M, Moghaddam F, Gharaaghji R, Sheikhi S. Psychometric Properties of the Iranian version of Champion’s Revised Health Belief Model Scale for Breast Cancer screening. Iranian J Nursing Midwifery Res 2020; 25:146-53.
- Champion VL. Instrument development for health belief model constructs. ANS Adv Nurs Sci. 1984; 6(3): 73-85.
- Eroglu C, Eryilmaz MA, Civcik S, Gurbuz Z. Meme Kanseri Risk Değerlendirmesi: 5000 Olgu. Int J Hematology and Oncology 2010; 20(2): 27-33.
- Gözüm S, Aydin I. Validation evidence for Turkish adaptation of Champion's Health Belief Model Scales. Cancer Nurs. 2004 Nov-Dec;27(6):491-8. PMID: 15632789.
- Parlar S., Bozkurt Aİ., Ovayolu N. Bir Ana Çocuk Sağlığı Merkezine Başvuran Kadınlara Verilen Meme Kanseri Ve Kendi Kendine Meme Muayenesi İle İlgili Eğitimin Değerlendirilmesi. CÜ Hemşire Yüksek Okulu Derg 2004;8(2): 9-15.
- Güner İC, Tetik A, Gönener HD. Determination of women’s knowledge, attitude and behaviours about the self examination of breast. Gaziantep Tıp Derg 2007; 13(2): 55-60.
- Sirin A, Atan SU, Tasci E. Protection from cancer and early diagnosis applications in Izmir, Turkey: a pilot study. Cancer Nurs 2006; 29(3): 207-213.
- Göçgeldi E., Açıkel CH, Hasde M., Aygut G., Çelik S., Gündüz İ. ve ark. Ankara-Gölbaşı ilçesinde bir grup kadının kendi kendine meme muayenesi yapma konusundaki tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Fırat Tıp Dergisi 2008; 13(4): 261-265.
- Arslan M., Şahin DA. The Effect of planned education on women's knowledge about breast cancer and breast self examination. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hemşirelik E-Dergisi 2013; 1(1):8-16.
- Koç Z, Sağlam Z. Kadınların meme kanseri, koruyucu önlemler ve kendi kendine meme muayenesi ile ilgili bilgi ve uygulamalarının belirlenmesi ve eğitimin etkinliği. Meme Sağlığı Dergisi 2009; 5(1):25- 32.
- Dişcigil G, Şensoy N, Tekin N, Söylemez A. Meme Sağlığı: Ege Bölgesinde Yaşayan Bir Grup Kadının Bilgi, Davranış ve Uygulamaları. Marmara Med J 2007; 20(1): 29-36.
- Başak F. Konya İli, Bozkır ilçesinde meme kanseri tarama ile ilgili bilgi ve davranışların değerlendirilmesi, kesitsel anket çalışması. Bezmialem Science 2016; 4: 19-24.
- Koç Z, Çelebi P, Memiş A, Sağlam Z, Beyhan F. Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının meme kanseri erken tanı metotlarından yararlanma durumları üzerine etkisinin belirlenmesi. Meme Sağlığı Dergisi 2014; 10: 166-173.
- Miller AM, Champion VL. Mammography in older women: one-time and three-year adherence to guidelines. Nurs Res 1996; 45(4): 239-245.
- Sohl SJ, Moyer A. Tailored interventions to promote mammography screening: a metaanalytic review. Prev Med 2007; 45(4): 252-261.
- Crane LA, Kaplan CP, Bastani R, Scrimshaw SC. Determinants of adherence among health department patients referred for a mammogram. Women Health 1996; 24(2):43-64.
- Kılıç D, Sağlam R, Kara Ö. Üniversite Öğrencilerinde Meme Kanseri Farkındalığını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Meme Sagligi Dergisi 2009; 5(4): 195-199.
- Secginli S, Nahcivan NO. Reliability and validity of the breast cancer screening belief scale among Turkish women. Cancer Nurs 2004; 27(4):287-294. Umeh K., Gıbson JR. Perceptions of threat, benefits, and barriers in breast self-examination amongst young asymptomatic women. Br J Health Psychol 2001; 6: 361-372.
- Baysal HY, Polat H. Determination of the breast cancer risk levels and health beliefs of women with and without previous mammography in the Eastern Part of Turkey 2012. Asian Pac J Cancer Prev 2012; 13:5213- 5217.
- Champion V. Relationship of age to mammography compliance. Cancer 1994; 74(S1):329- 35.
- Avci IA., Kurt H. Health beliefs and mammography rates of Turkish women living in rural areas. J Nurs Scholarsh 2008; 40(2): 170-175.
- Erbil N, Bölükbaş N. Beliefs, attitudes, and behavior of Turkish women about breast cancer and breast self-examination according to a Turkish version of the Champion Health Belief Model Scale. Asian Pac J Cancer Prev 2012; 13(11): 5823-8.
Kadın Hastalarda Meme Kanseri Tarama Yöntemlerini Kullanma Durumlarının Champion Sağık İnanç Modeli Ölçeği İle Değerlendirilmesi
Öz
Amaç: Çalışmamızda toplumumuzda yaşayan kadınların meme kanseri tarama yöntemlerini kullanma durumlarını ve etkileyen faktörleri değerlendirmek amaçlanmıştır.
Materyal ve Metod: 40 yaş ve üzeri 281 kadın çalışmaya dahil edildi. Katılımcılara sosyodemografik veri formu, Meme Kanseri Riski Değerlendirme Formu ve Champion Sağlık İnanç Modeli Ölçeği yüz yüze görüşme tekniği ile uygulandı.
Bulgular: Katılımcıların büyük çoğunluğunun meme kanseri tarama yöntemlerini bildiği, ancak tarama yöntemlerini düşük oranda kullandığı belirlendi. Tarama yöntemlerini kullanma durumlarını etkileyen esas sebep şikayetin olup olmaması idi. Kendi kendine meme muayenesi yapanlarda mamografi yaptırma oranları anlamlı şekilde yüksek bulundu (p=0,011). Champion Sağlık İnanç Ölçeği puan ortalamaları incelendiğinde, katılımcıların en yüksek puan kendi kendine meme muayenesi öz yeterliliği alt ölçeğinden, en düşük puanı ise duyarlılık algısı alt ölçeğinden aldıkları görüldü.
Sonuç: Herhangi bir tarama yöntemini kullanma durumu ve meme kanseri risk faktörlerinin, tarama yöntemlerini kullanma durumlarına ilişkin sağlık inançlarını etkilediği görüldü.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
-
Kaynakça
- Ghaffari M., Esfahani SN, Rakhshanderou S. et al. Evaluation of Health Belief Model-Based Intervention on Breast Cancer Screening Behaviors among Health Volunteers. J Canc Educ 34, 904–912 (2019). https://doi.org/10.1007/s13187-018-1394-9
- Didarloo A, Akhgar M, Moghaddam F, Gharaaghji R, Sheikhi S. Psychometric Properties of the Iranian version of Champion’s Revised Health Belief Model Scale for Breast Cancer screening. Iranian J Nursing Midwifery Res 2020; 25:146-53.
- Champion VL. Instrument development for health belief model constructs. ANS Adv Nurs Sci. 1984; 6(3): 73-85.
- Eroglu C, Eryilmaz MA, Civcik S, Gurbuz Z. Meme Kanseri Risk Değerlendirmesi: 5000 Olgu. Int J Hematology and Oncology 2010; 20(2): 27-33.
- Gözüm S, Aydin I. Validation evidence for Turkish adaptation of Champion's Health Belief Model Scales. Cancer Nurs. 2004 Nov-Dec;27(6):491-8. PMID: 15632789.
- Parlar S., Bozkurt Aİ., Ovayolu N. Bir Ana Çocuk Sağlığı Merkezine Başvuran Kadınlara Verilen Meme Kanseri Ve Kendi Kendine Meme Muayenesi İle İlgili Eğitimin Değerlendirilmesi. CÜ Hemşire Yüksek Okulu Derg 2004;8(2): 9-15.
- Güner İC, Tetik A, Gönener HD. Determination of women’s knowledge, attitude and behaviours about the self examination of breast. Gaziantep Tıp Derg 2007; 13(2): 55-60.
- Sirin A, Atan SU, Tasci E. Protection from cancer and early diagnosis applications in Izmir, Turkey: a pilot study. Cancer Nurs 2006; 29(3): 207-213.
- Göçgeldi E., Açıkel CH, Hasde M., Aygut G., Çelik S., Gündüz İ. ve ark. Ankara-Gölbaşı ilçesinde bir grup kadının kendi kendine meme muayenesi yapma konusundaki tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Fırat Tıp Dergisi 2008; 13(4): 261-265.
- Arslan M., Şahin DA. The Effect of planned education on women's knowledge about breast cancer and breast self examination. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hemşirelik E-Dergisi 2013; 1(1):8-16.
- Koç Z, Sağlam Z. Kadınların meme kanseri, koruyucu önlemler ve kendi kendine meme muayenesi ile ilgili bilgi ve uygulamalarının belirlenmesi ve eğitimin etkinliği. Meme Sağlığı Dergisi 2009; 5(1):25- 32.
- Dişcigil G, Şensoy N, Tekin N, Söylemez A. Meme Sağlığı: Ege Bölgesinde Yaşayan Bir Grup Kadının Bilgi, Davranış ve Uygulamaları. Marmara Med J 2007; 20(1): 29-36.
- Başak F. Konya İli, Bozkır ilçesinde meme kanseri tarama ile ilgili bilgi ve davranışların değerlendirilmesi, kesitsel anket çalışması. Bezmialem Science 2016; 4: 19-24.
- Koç Z, Çelebi P, Memiş A, Sağlam Z, Beyhan F. Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının meme kanseri erken tanı metotlarından yararlanma durumları üzerine etkisinin belirlenmesi. Meme Sağlığı Dergisi 2014; 10: 166-173.
- Miller AM, Champion VL. Mammography in older women: one-time and three-year adherence to guidelines. Nurs Res 1996; 45(4): 239-245.
- Sohl SJ, Moyer A. Tailored interventions to promote mammography screening: a metaanalytic review. Prev Med 2007; 45(4): 252-261.
- Crane LA, Kaplan CP, Bastani R, Scrimshaw SC. Determinants of adherence among health department patients referred for a mammogram. Women Health 1996; 24(2):43-64.
- Kılıç D, Sağlam R, Kara Ö. Üniversite Öğrencilerinde Meme Kanseri Farkındalığını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Meme Sagligi Dergisi 2009; 5(4): 195-199.
- Secginli S, Nahcivan NO. Reliability and validity of the breast cancer screening belief scale among Turkish women. Cancer Nurs 2004; 27(4):287-294. Umeh K., Gıbson JR. Perceptions of threat, benefits, and barriers in breast self-examination amongst young asymptomatic women. Br J Health Psychol 2001; 6: 361-372.
- Baysal HY, Polat H. Determination of the breast cancer risk levels and health beliefs of women with and without previous mammography in the Eastern Part of Turkey 2012. Asian Pac J Cancer Prev 2012; 13:5213- 5217.
- Champion V. Relationship of age to mammography compliance. Cancer 1994; 74(S1):329- 35.
- Avci IA., Kurt H. Health beliefs and mammography rates of Turkish women living in rural areas. J Nurs Scholarsh 2008; 40(2): 170-175.
- Erbil N, Bölükbaş N. Beliefs, attitudes, and behavior of Turkish women about breast cancer and breast self-examination according to a Turkish version of the Champion Health Belief Model Scale. Asian Pac J Cancer Prev 2012; 13(11): 5823-8.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Orjinal Araştırma |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | - |
| Erken Görünüm Tarihi | 1 Ocak 2022 |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Mart 2022 |
| Kabul Tarihi | 27 Aralık 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 12 Sayı: 2 |
