Öz
Objective: Aim of this study is to determine the smoking behaviours and nicotine dependence among Erciyes University students and assess of the change
in smoking status by comparing with previous studies which was performed same department and researchers in 1985 and 2005.
Materials and Methods: This cross-sectional study was conducted on students studying at Erciyes University Faculty of Medicine, Engineering and Theology in the 2018-2019 academic year. The sample size was calculated as 1500 students. A questionnaire consisting of 48 questions prepared by the researchers and the Fagerström Test for Nicotine Dependence (FTND) consisting of six questions were used as data collection tools.
Results: The study was completed with 1348 students. The rate of smoking was 6.3% among women and 28.0% among men, and 16.1% in total. Among departments, the highest smoking rate was seen in engineering faculty with 25.9%. Smoking rates in medical faculties and theology faculties were 13.9% and 5.0%, respectively. The rate of those with high and very high nicotine dependence levels among men was significantly higher than women, respectively 17.6% and 6.4% (p=0.027). The mean total FTND score was 3.06±2.32. Assessing frequency of smoking; it was 29.8% (M: 33.90, F: 12.20) in 1985, 16.7% (M: 25.60, F: 5.10) in 2005 and 16.1% (M: 28.0, F: 6.3) in 2019.
Conclusion: In conclusion, the rate of smoking among Erciyes University students is affected by the change in the student profile. Although smoking has decreased for a while with the tobacco control strategies, it can be said that there has been an increase trend of smoking both men and women in 2019 but there is decrease in the general usage rate.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- World Health Organization. (2021). WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2021: Addressing new and emerging products. World Health Organization.
- OECD, World Health Organization. Tobacco2020.
- Global Adult Tobacco Survey Fact Sheet Turkey 2016. https://www.tobaccofreekids.org/assets/global/pdfs/en/GATS_Turkey_2016_FactSheet.pdf2019.
- Sezer RE. Türkiye'de Yetişkinlerin Tütün Ürünü Kullanma Durumlarında Değişim (1993-2019). In: Sarp Ü, Pınar O, editors. Türkiye Sağlık Raporu 2020. Ankara: Hipokrat Yayınevi; 2020: pp. 1017-1019.
- Bakanlığı TS, Müdürlüğü TSHG. Tütün bağımlılığı ile mücadele el kitabı (hekimler için). Ankara: Anıl Matbaacılık 2010.
- US Department of Health Human Services. Preventing tobacco use among youth and young adults: a report of the Surgeon General. Atlanta, GA: US Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention; 2012.
- Boyacı H, Çorapçıoğlu A, Ilgazlı A, Başyiğit İ, Yıldız F. Kocaeli Üniversitesi öğrencilerinin sigara içme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Solunum Hastalıkları 2003;14(3):169-175.
- Tanrıkulu AÇ, Çarman KB, Palancı Y, Çetin D, Karaca M. Kars il merkezinde çeşitli üniversite öğrencileri arasında sigara kullanım sıklığı ve risk faktörleri. Tur Toraks Der 2009;11:101-106.
- David A, Esson K, Perucic A-M, Fitzpatrick C. Tobacco use: Equity and social determinants. Equity, social determinants and public health programmes 2010;199:218.
- Milic M, Gazibara T, Pekmezovic T, Kisic Tepavcevic D, Maric G, Popovic A et al. Tobacco smoking and health-related quality of life among university students: Mediating effect of depression. PLOS ONE 2020; 15(1): e0227042.
- Bilir N. Türkiye tütün kontrolünde dünyanın neresinde? Turk Toraks Dergisi 2009;10:31-34.
- Saraçoğlu S, Öztürk F. Türkiye’de Tütün Kontrol Politikaları ve Tütün Tüketimi Üzerine Bir Değerlendirme. Politik Ekonomik Kuram 2020;4(1):20-44.
- Balcı E. Türkiye'de Tütün Kontrolü ile İlgili Yakın Tarihte Öne Çıkan Uygulamalar. In: Sarp Ü, Pınar O, editors. Türkiye Sağlık Raporu 2020. Ankara: Hipokrat Yayınevi; 2020:pp.1013-1015.
- Heatherton TF, Kozlowski LT, Frecker RC, Fagerstrom KO. The Fagerström test for nicotine dependence: a revision of the Fagerstrom Tolerance Questionnaire. British journal of addiction 1991;86(9):1119-1127.
- Sağlam L. Nikotin Bağımlılığının Klinik Değerlendirilmesi. Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi 2017;4(1):78-89.
- Aykut M, Günay O, Öztürk Y, Çıtıl R, Akpınar F, Borlu A. Erciyes Üniversitesi Öğrencilerinde Sigara İçme Durumunun 1985-2005 Yılları Arasındaki Değişimi. Erciyes Tip Dergisi 2009;31(2):126-134.
- Aykut M, Öztürk Y. Erciyes Üniversitesi’nin çeşitli fakültelerinde okuyan öğrencilerin sigara içme durumu ve bunu etkileyen bazı faktörler. Sağlık Dergisi 1989;61:60-72.
- Oğuz S, Çamcı G, Kazan M. Üniversite öğrencilerinin sigara kullanım sıklığı ve sigaranın neden olduğu hastalıkları bilme durumu. Van Tıp Dergisi 2018;25(3):332-337.
- Duran S, Gözeten A. Üniversite Öğrencilerinde Sigara İçme Davranişi, Yalnizlik ve Stresle Baş Etme Biçimleri Arasindaki İlişkinin İncelenmesi. Bozok Tıp Dergisi 2017;7(1):1-7.
- Merih YD, Güdük Ö, Ertürk N, Yemenci M, Arğa KY, Satman İ. Üniversite Öğrencilerinde Tütün Kullanım Alışkanlıklarının Belirleyicileri ve Algılar: Sistematik Bir Derleme Çalışması. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi 2021;4(1):49-84.
- La Torre G, Kirch W, Bes-Rastrollo M, Ramos RM, Czaplicki M, Gualano MR et al. Tobacco use among medical students in Europe: Results of a multicentre study using the Global Health Professions Student Survey. Public Health 2012;126(2):159-164.
- Arslan YT, Pirinççi S, Okyay P, Döger FK. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi birinci sınıf öğrencilerinde sigara kullanımı ve ilişkili faktörler. Meandros Medical Journal 2016;17:146-152.
- Kutlu R, Vatansev C, Demirbaş N, Taşer S. The frequency of tobacco and tobacco product use in medical faculty students. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 2019;13(2):219-226.
- Süngü H. Üniversite öğrencilerinin zararlı madde kullanımına ilişkin tutumları/the attitudes of university students on substance use. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2014;11(26):167-194.
- Dogan M, Cetinkaya F, Senol V, Nacar M. Smoking Behaviors and Viewpoints of Smoking by Erciyes University, Faculty of Theology Students. Journal of Religion and Health 2021;60(3):1729-1738.
- den Exter Blokland EAW, Engels RCME, Hale WW, Meeus W, Willemsen MC. Lifetime parental smoking history and cessation and early adolescent smoking behavior. Preventive Medicine 2004;38(3):359-368.
- Leonardi-Bee J, Jere ML, Britton J. Exposure to parental and sibling smoking and the risk of smoking uptake in childhood and adolescence: a systematic review and meta-analysis. Thorax 2011;66(10):847.
- Asma S. The GATS atlas: global adult tobacco survey. 2015.
- Selçuk KT, Avcı D, Mercan Y. Üniversite öğrencilerinde sigara bağımlılığı, sigarayı bırakmaya yönelik istek ve öz-etkililik. Clinical and Experimental Health 2017;8:36-43.
- Akan H, Hayran O, Özcan M, Acar U. Smoking prevalence among university students: a cross-sectional study. Turkısh Journal Of Famıly Practıce 2010;14(2):71-76.
- Kaptanoğlu AY, Polat G, Soyer M. Marmara Üniversitesi Öğrencilerinde ve Öğretim Üyelerinde Sigara Alışkanlığı ve Durağan Maliyet İlişkisi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 2012;2(2):119-125.
- Park S, Lee JY, Song TM, Cho SI. Age-associated changes in nicotine dependence. Public Health 2012;126(6):482-489.
- Yakar B, Pirinççi E. Bir Üniversite Hastanesi Polikliniğine Başvuran Hastaların Sigara ve Alkol Bağımlılık Düzeylerine Etki Eden Faktörler. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2019;14(2):57-65.
- Tanrıkulu AÇ, Çarman, KB, Palancı Y, Çetin D, Karaca M. Kars il merkezinde çeşitli üniversite öğrencileri arasında sigara kullanım sıklığı ve risk faktörleri. Türk Toraks Dergisi.2009;10(3),101-106.
- Ulukoca N, Gökgöz Ş, Karakoç A. Kırklareli üniversitesi öğrencileri arasında sigara, alkol ve madde kullanım sıklığı. Fırat Tıp Dergisi.2013;18(4),230-234.
Öz
Amaç: Bu çalışmada Erciyes Üniversitesi öğrencileri arasında sigara kullanım durumu ile nikotin bağımlığı düzeyini saptamak ve elde edilen verilerin ilgili bölüm ve araştırmacılar tarafından 1985 ve 2005 yıllarında yapılan önceki çalışmalarla karşılaştırarak, tütün kullanma durumundaki değişimi değerlendirmek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Bu kesitsel Araştırma 2018-2019 eğitim döneminde, Erciyes Üniversitesi Tıp, Mühendislik ve İlahiyat fakültelerinde okuyan öğrenciler üzerinde yapıldı. Örneklem büyüklüğü 1500 kişi olarak hesaplandı. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından hazırlanan ve 48 sorudan oluşan anket formu ve altı sorudan oluşan Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT) kullanıldı.
Bulgular: Çalışma 1348 öğrenci ile tamamlandı. Sigara kullanım oranı kadınlarda %6.3 ve erkeklerde %28.0 ve toplamda %16.1 olarak bulundu. Bölümlere göre en yüksek sigara içme oranı %25.9 ile mühendislik fakültesinde görüldü. Tıp fakültesi ve ilahiyat fakültelerinde sigara içme oranları sırasıyla %13.9 ve %5.0 olarak bulundu. Erkeklerde nikotin bağımlılık düzeyi yüksek ve çok yüksek olanların oranı %17.6 ile kadınların %6.4’lük oranından anlamlı olarak daha yüksekti (p=0.027). Toplam FNBT puan ortalaması 3.06±2.32 idi. Genel anlamda sigara kullanım sıklığı değerlendirildiğinde; 1985 yılında % 29.8 (E: 33.90, K: 12.20) ve 2005 yılında % 16.7 (E: 25.60, K:5.10) iken, 2019 yılına gelindiğinde % 16.1 (E: 28.0, K:6.3) olmuştur.
Sonuç: Erciyes Üniversitesi öğrencilerinde sigara kullanım oranı öğrenci profilinin değişimine bağlı olarak etkilenmektedir. Her ne kadar alınan önlemler ile bir dönem sigara kullanımı düşmüş olsa da 2019 yılında, cinsiyet bazında; hem kadın, hem de erkeklerde sigara içme oranında bir yükselme olduğu söylenebilirken genel kullanım oranında ise düşüş görülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- World Health Organization. (2021). WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2021: Addressing new and emerging products. World Health Organization.
- OECD, World Health Organization. Tobacco2020.
- Global Adult Tobacco Survey Fact Sheet Turkey 2016. https://www.tobaccofreekids.org/assets/global/pdfs/en/GATS_Turkey_2016_FactSheet.pdf2019.
- Sezer RE. Türkiye'de Yetişkinlerin Tütün Ürünü Kullanma Durumlarında Değişim (1993-2019). In: Sarp Ü, Pınar O, editors. Türkiye Sağlık Raporu 2020. Ankara: Hipokrat Yayınevi; 2020: pp. 1017-1019.
- Bakanlığı TS, Müdürlüğü TSHG. Tütün bağımlılığı ile mücadele el kitabı (hekimler için). Ankara: Anıl Matbaacılık 2010.
- US Department of Health Human Services. Preventing tobacco use among youth and young adults: a report of the Surgeon General. Atlanta, GA: US Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention; 2012.
- Boyacı H, Çorapçıoğlu A, Ilgazlı A, Başyiğit İ, Yıldız F. Kocaeli Üniversitesi öğrencilerinin sigara içme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Solunum Hastalıkları 2003;14(3):169-175.
- Tanrıkulu AÇ, Çarman KB, Palancı Y, Çetin D, Karaca M. Kars il merkezinde çeşitli üniversite öğrencileri arasında sigara kullanım sıklığı ve risk faktörleri. Tur Toraks Der 2009;11:101-106.
- David A, Esson K, Perucic A-M, Fitzpatrick C. Tobacco use: Equity and social determinants. Equity, social determinants and public health programmes 2010;199:218.
- Milic M, Gazibara T, Pekmezovic T, Kisic Tepavcevic D, Maric G, Popovic A et al. Tobacco smoking and health-related quality of life among university students: Mediating effect of depression. PLOS ONE 2020; 15(1): e0227042.
- Bilir N. Türkiye tütün kontrolünde dünyanın neresinde? Turk Toraks Dergisi 2009;10:31-34.
- Saraçoğlu S, Öztürk F. Türkiye’de Tütün Kontrol Politikaları ve Tütün Tüketimi Üzerine Bir Değerlendirme. Politik Ekonomik Kuram 2020;4(1):20-44.
- Balcı E. Türkiye'de Tütün Kontrolü ile İlgili Yakın Tarihte Öne Çıkan Uygulamalar. In: Sarp Ü, Pınar O, editors. Türkiye Sağlık Raporu 2020. Ankara: Hipokrat Yayınevi; 2020:pp.1013-1015.
- Heatherton TF, Kozlowski LT, Frecker RC, Fagerstrom KO. The Fagerström test for nicotine dependence: a revision of the Fagerstrom Tolerance Questionnaire. British journal of addiction 1991;86(9):1119-1127.
- Sağlam L. Nikotin Bağımlılığının Klinik Değerlendirilmesi. Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi 2017;4(1):78-89.
- Aykut M, Günay O, Öztürk Y, Çıtıl R, Akpınar F, Borlu A. Erciyes Üniversitesi Öğrencilerinde Sigara İçme Durumunun 1985-2005 Yılları Arasındaki Değişimi. Erciyes Tip Dergisi 2009;31(2):126-134.
- Aykut M, Öztürk Y. Erciyes Üniversitesi’nin çeşitli fakültelerinde okuyan öğrencilerin sigara içme durumu ve bunu etkileyen bazı faktörler. Sağlık Dergisi 1989;61:60-72.
- Oğuz S, Çamcı G, Kazan M. Üniversite öğrencilerinin sigara kullanım sıklığı ve sigaranın neden olduğu hastalıkları bilme durumu. Van Tıp Dergisi 2018;25(3):332-337.
- Duran S, Gözeten A. Üniversite Öğrencilerinde Sigara İçme Davranişi, Yalnizlik ve Stresle Baş Etme Biçimleri Arasindaki İlişkinin İncelenmesi. Bozok Tıp Dergisi 2017;7(1):1-7.
- Merih YD, Güdük Ö, Ertürk N, Yemenci M, Arğa KY, Satman İ. Üniversite Öğrencilerinde Tütün Kullanım Alışkanlıklarının Belirleyicileri ve Algılar: Sistematik Bir Derleme Çalışması. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi 2021;4(1):49-84.
- La Torre G, Kirch W, Bes-Rastrollo M, Ramos RM, Czaplicki M, Gualano MR et al. Tobacco use among medical students in Europe: Results of a multicentre study using the Global Health Professions Student Survey. Public Health 2012;126(2):159-164.
- Arslan YT, Pirinççi S, Okyay P, Döger FK. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi birinci sınıf öğrencilerinde sigara kullanımı ve ilişkili faktörler. Meandros Medical Journal 2016;17:146-152.
- Kutlu R, Vatansev C, Demirbaş N, Taşer S. The frequency of tobacco and tobacco product use in medical faculty students. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 2019;13(2):219-226.
- Süngü H. Üniversite öğrencilerinin zararlı madde kullanımına ilişkin tutumları/the attitudes of university students on substance use. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2014;11(26):167-194.
- Dogan M, Cetinkaya F, Senol V, Nacar M. Smoking Behaviors and Viewpoints of Smoking by Erciyes University, Faculty of Theology Students. Journal of Religion and Health 2021;60(3):1729-1738.
- den Exter Blokland EAW, Engels RCME, Hale WW, Meeus W, Willemsen MC. Lifetime parental smoking history and cessation and early adolescent smoking behavior. Preventive Medicine 2004;38(3):359-368.
- Leonardi-Bee J, Jere ML, Britton J. Exposure to parental and sibling smoking and the risk of smoking uptake in childhood and adolescence: a systematic review and meta-analysis. Thorax 2011;66(10):847.
- Asma S. The GATS atlas: global adult tobacco survey. 2015.
- Selçuk KT, Avcı D, Mercan Y. Üniversite öğrencilerinde sigara bağımlılığı, sigarayı bırakmaya yönelik istek ve öz-etkililik. Clinical and Experimental Health 2017;8:36-43.
- Akan H, Hayran O, Özcan M, Acar U. Smoking prevalence among university students: a cross-sectional study. Turkısh Journal Of Famıly Practıce 2010;14(2):71-76.
- Kaptanoğlu AY, Polat G, Soyer M. Marmara Üniversitesi Öğrencilerinde ve Öğretim Üyelerinde Sigara Alışkanlığı ve Durağan Maliyet İlişkisi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 2012;2(2):119-125.
- Park S, Lee JY, Song TM, Cho SI. Age-associated changes in nicotine dependence. Public Health 2012;126(6):482-489.
- Yakar B, Pirinççi E. Bir Üniversite Hastanesi Polikliniğine Başvuran Hastaların Sigara ve Alkol Bağımlılık Düzeylerine Etki Eden Faktörler. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2019;14(2):57-65.
- Tanrıkulu AÇ, Çarman, KB, Palancı Y, Çetin D, Karaca M. Kars il merkezinde çeşitli üniversite öğrencileri arasında sigara kullanım sıklığı ve risk faktörleri. Türk Toraks Dergisi.2009;10(3),101-106.
- Ulukoca N, Gökgöz Ş, Karakoç A. Kırklareli üniversitesi öğrencileri arasında sigara, alkol ve madde kullanım sıklığı. Fırat Tıp Dergisi.2013;18(4),230-234.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Mart 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Şubat 2022 |
| Kabul Tarihi | 25 Nisan 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 18 Sayı: 1 |
