Öz
Organofosforlu pestisitler, fosfor içeren asitlerin ester, tiol ester veya anhidrit türevleri olup tarımda,
evlerde, bahçelerde ve veterinerlikte kullanılmaktadır. Bu derlemede, öncelikle organofosforlu pestisitlerin
yüksek omurgalıların karaciğer histolojisi üzerindeki etkilerine ilişkin güncel raporların değerlendirilerek
ileride yapılacak çalışmalara ışık tutabilmesi amaçlanmıştır.
Mevcut literatür bilgileri, Kafkas Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Zooloji ve
Ekotoksikoloji Laboratuvarları ve Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı Laboratuvarlarındaki
çalışmalar ışığında gözden geçirilerek derleme halinde düzenlenmiştir.
Çeşitli kimyasalların etkilerini ortaya koymak için karaciğer, omurgalılarda detoksifikasyon merkezi
olması bağlamında histopatolojik olarak öncelikli incelenmesi gereken alanlardandır. Burada,
organofosforlu pestisitlerin yüksek omurgalıların karaciğerlerindeki histopatolojik etkileri derlenmiştir.
Gözlemlenen başlıca histopatolojik etkiler, sinüzoidal dilatasyon, konjesyon, steatoz, alkolik hepatit
benzeri bulgular ve sentrolobüler nekroz olarak özetlenmiştir.
Bu derlemede anlatılan çalışmalar doğrultusunda, organofosforlu pestisitlerin son derece toksik oldukları
ve diğer pestisite nazaran doğada daha hızlı parçalansalar da akut toksisitelerinin yüksek olduğu ortaya
konmuştur. Organofosforlu pestisit maruziyetiyle yüksek omurgalıların karaciğerlerinde izlenen histolojik
değişimlerin özgül nitelik taşımadığı, ancak sürekli artan pestisit kullanımı uzantısında, biyoçeşitliliğin
korunmasına yönelecek tüm çalışmalarda bu değişimlerin izlenmesinde yarar olduğu açıktır. Gelişmiş
tekniklerin kullanıldığı ileri düzeydeki bütün araştırmalar, histolojik düzeyde temel verilere dayanarak
gerçekleştirilebilir ve histopatoloji; özel alanlardaki araştırmaların altın anahtarıdır.
Anahtar Kelimeler
Organofosforlu pestisitler yüksek omurgalılar karaciğer histopatoloji
Kaynakça
- Alarami AMJ 2015. Histopathological Changes in the Liver and Kidney of Albino Mice on Exposure to Insecticide, Dimethoate. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 4(7): 287-300.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Temmuz 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Eylül 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 9 Sayı: 1 |