Abstract
Giriş: Bu çalışmada, birinci basamakta çalışan aile hekimlerinin palyatif bakım konusundaki farkındalıklarını saptamak, hasta ve yakınlarına karşı tutum ve davranışlarını belirlemek, yaklaşımlarını saptamak amaçlanmıştır.
Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı nitelikteki araştırmanın evrenini 2020 yılı Ocak ayında Tokat’ta 194 adet aile hekimi oluşturmaktadır. Çalışmaya katılmayı kabul etmeyen 23 kişi ve belirlenen sürede ulaşılamayan 15 kişi çalışma grubunun dışında bırakılmıştır. İlgili 156 hekime ulaşılmış, hazırlanan anket formu uygulanmıştır. Araştırma için İl Sağlık Müdürlüğü’nden ve klinik araştırmalar etik kurulundan gerekli izinler alınmıştır. Veriler IBM Statistics 20.0 SPSS istatistik paket programı ile değerlendirilmiştir. Farklılıkların test edilmesinde Ki-kare testi kullanılmış, p<0,05 istatistiksel açıdan anlamlı kabul edilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya katılan hekimlerin 98’i (%62,8) erkek, 58’i (%37,2) kadın, yaş ortalaması 40,5±9,8 olup çalışma yılı ortalaması 15,8±8,7’dir. Aile hekimliği yapanların %6,4’ü (n:10) Aile Hekimliği Uzmanları, %93,6’sı (n:146) pratisyen hekimlerden oluşmaktadır. Palyatif bakım hayatı tehdit eden hastalıklar ile ilgilenir doğru cevabını belirten katılımcıların oranı %60,3’tür.Palyatif bakım hastasına beslenme konusunda yardımcı olanların oranı %29,5(n:46) olup, psikiyatrik problemleri için destek olan 60 kişidir (%38,5). Hekimlerin %51,3’ü palyatif bakım hastalarına opioid grubu ilaç reçete etmiştir. Aile sağlığı merkezinde palyatif bakım ünitesi ile entegre şekilde hasta takip etmek isteyenlerin oranı %20,5 olup kadın hekimlerde bu oran erkeklere göre istatistiksel açıdan anlamlı derecede yüksek bulunmuştur(p:0,03).Hekimlerin %11,5’i palyatif bakım eğitimi almış, %61,5’i ise bu konuda düzenli bir eğitim almak istediğini belirtmiştir. Palyatif bakım alanında uzmanlaşmak isteyenlerin oranı %26,9’dur. Hekimlerin %74,3’ü palyatif bakım uygulamalarının aile hekimliği sisteminde performansa dahil edilmemesi gerektiğini düşünmektedir.
Sonuç: Mevcut sistemde aile hekimlerinin palyatif bakım ile ilgili yeterli eğitime ve donanıma sahip olmadıkları saptanmıştır. Birinci basamakta giderek artan palyatif bakım ihtiyacına paralel olarak bu alanda bir takım güncel düzenlemeler yapılması ve hizmet içi eğitimlerin gündeme getirilmesi gereklidir.
Anahtar Kelimeler: Aile hekimliği, palyatif bakım, ağrı, opioid analjezikler, palyatif bakım eğitimi